Политика реполонизации и автохтонное польское население западных и северных земель Польши в 1944—1950 годах

Рассматривается впервые в отечественной историографии судьба автохтонного польского населения бывших восточных провинций Германии, которые по окончании Второй мировой войны вошли в состав Польской Республики под названием «Возвращенные земли». Автор на основе официальных документов органов власти, данных статистики, материалов прессы, воспоминаний и новейших исследований анализирует концепции интеграции коренного населения Возвращенных земель в польское общество, основные механизмы и результаты политики по реполонизации германизированных автохтонов. Показано, что многим полякам, бывшим гражданам Германии, сложно было отождествлять себя с польским государством, его историей и культурой. Сопоставляя планы и результаты интеграционных усилий правительства, автор делает вывод, что первоначальный план польских властей предусматривал поэтапную и постепенную интеграцию коренных жителей польского происхождения в составе польского общества. Отмечается, однако, что с началом социалистических преобразований по советскому образцу в конце 1940-х годов взаимодействие властей с жителями Возвращенных земель свелось к набору административных мер, призванных нивелировать различия между разными группами населения на вновь присоединенных землях.

1. Костяшов Ю. В. Реполонизация Вармии и Мазур в послевоенные годы / Ю. В. Костяшов // Балтийский регион в Новое и Новейшее время : история и региональная политика / ответственный редактор Г. В. Кретинин. — Калининград : Изд-во БФУ имени И. Канта, 2016. — С. 203—220.

2. Golachowski S. Polska Zachodnia i Północna / S. Golachowski. — Warszawa : Wydawnictwo Zachodnie, 1961. — 542 s.

3. Jasiński J. Kwestia pojęcia Ziemie Odzyskane / J. Jasiński // Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachodnie i Północne 1945—2005 / red. A. Sakson. — Poznań : Wydawnictwo Zachodnie, 2006. — S. 15—26.

4. Kersten K. Plany i organizacja migracji ludności rolniczej na ziemie zachodnie w r. 1945 / K. Kersten // Kwartalnik Historyczny. — 1960. — № 3. — S. 686—696.

5. Kosiński L. Procesy ludnościowe na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945—1960 / L. Kosiński. — Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963. — 128 s.

6. Kraft C. Pierwsze lata w województwie olsztyńskim po II wojnie światowej / C. Kraft // Komunikaty Mazursko-Warmińskie. — 1999. — № 4. — S. 533—553.

7. Linek B. «Odniemczanie» województwa śląskiego w latach 1945—1950 / B. Linek. — Opole : Instytut Śląski, 1997. — 144 s.

8. Marczak T. Granica zachodnia w polskiej polityce zagranicznej w latach 1944—1950 / T. Marczak. — Wrocław : Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995. — 571 s.

9. Mironowicz E. Polityka narodowościowa PRL / E. Mironowicz. — Białystok : Białoruskie Towarzystwo Historyczne, 2000. — 285 s. — ISBN 83-909009-3-9.

10. Nowak E. Cień Łambinowic. Próba rekonstrukcji dziejów obozu pracy w Łambinowicach 1945—1946 / E. Nowak. — Opole : Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, 1991. — 200 s.

11. Orzechowski M. Koncepcja granic zachodnich w programie i działalności Polskiej Partii Robotniczej i lewicy rewolucyjnej na emigracji / M. Orzechowski // Śląski Kwartalnik Historyczny «Sobótka». — 1962. — № 17. — S. 8—47.

12. Roksztajn R. Polonizacja imion i nazwisk w Reńskiej Wsi [Electronic resource] / R. Roksztajn. — Accessed mode : http://e-historie.pl/wywiady-radiowe/w-polsce-ludowej/pierwsze-lata-po-wojnie/#polonizacja-imion-i-nazwisk-w-usc-w-renskiej-wsi/ (accessed 23.09.2020).

13. Sakson A. Liczebność ludności rodzimej na Mazurach / A. Sakson // Komunikaty Mazursko-Warmińskie. — 1987. — № 3—4. — S. 483—491.

14. Sakson A. Niemcy w świadomości społecznej Polaków / A. Sakson // Polacy wobec Niemców. Z dziejów kultury politycznej Polski 1945—1948 / red. A. Wolff-Powęska. — Poznań : Instytut Zachodni, 1993. — S. 408—429.

15. Strauchold G. Polska ludność rodzima ziem zachodnich i północnych / G. Strauchold. — Olsztyn : Osrodek Badan Naukowych, 1995. — 181 s.

16. Szczerbiński H. Ludność niemiecka na Górnym i Opolskim Śląsku w latach 1945—1979 / H. Szczerbiński // Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych. — 1992. — № 17. — S. 143—175.

17. Szczerbiński H. Ludność pochodzenia rodzimego na Warmii i Mazurach w pierwszych latach Polski Ludowej / H. Szczerbiński // Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych. — 1989. — № 16. — S. 69—120.